N032 Epitafio de Cecilio Niger

N032 Epitafio de Cecilio Niger

N032 Epitafio de Cecilio Niger

Descripción

  • Idno filename 20/04/0068
  • Tipo de inscripción: Sepulcralis
  • Soporte: Placa
  • Material: Mármol      Descripción del material: Material grueso (De Laurière).
  • Descripción del estado de conservación: Actualmente roto en nueve trozos. Todas las ediciones, de Allmer a Espérandieu, hablan de un fragmento, y su texto no parece sufrir las grietas visibles que se aprecian en la foto.
  • Medidas alto/ancho/fondo (cm): 74/52/38
  • Campo epigráfico:
    • Disposición del texto en el soporte: No conocemos las medidas del campo epigráfico, pero el texto ocupa toda la parte conservada, con excepción de algunas líneas con sangría a la izquierda. La "ordinatio" del "praescriptum" está, quizá, centrada. El poema está alineado a la izquierda, con sangría en las líneas impares. Signos de interpunción triangulares.     
  • Conservada

Letra

  • Medidas de las letras:4 y en la líneas 1 y 2 de 2,5 cm
  • Descripción de las letras:La escritura es elegante y regular. Nexos y letras con peculiaridades: I longa en "quicumque" (l. 3), "defuncti" (l. 4), "dicas" (l. 6), "hic" (l. 7), "pauci" (l. 9), "tuis urnis" (l. 11), "membris" (l. 12), "artifici" (l.13).

Localización

  • Lugar de hallazgo: Proviene de Arles. Descubierta "recientemente en la calle de "Vaux-Hall" (Allmer), a finales del año 1886, calle de Vauxhall (Hirschfeld, De Laurière).
  • Geolocalizacion
  • Lugar de conservación: Conservada en el Museo de la Antigua Arles, en reserva lapidaria.
  • Ubicación con NOMENCLATURA MODERNA con ESCALA MACRO Francia
  • Ubicación con NOMENCLATURA ANTIGUA con ESCALA MACRO Gallia / Narbonensis / Arelate

Cronología

  • Datación de la inscripción: Entre el año 1 y el año 199
  • Justificación de la datación: El autor del artículo de "L'homme de bronze" es el único que sugiere una fecha. Él atribuye los caracteres a la época de Augusto. Los armadores y artesanos navales de Arles florecieron en el siglo I-II. Los "duo nomina" también están atestiguados en estos dos siglos, y la mención de la cremación implica no ir al siglo III. Creemos que puede relacionarse con el siglo I, sin mayor precisión.

Tipo de verso

  • Tipo de verso: Dactílico (dístico elegíaco)
  • Corresp. verso/línea: Si
  • Distinc. prosa/verso: No

Edición epigráfica

[Cae]c[ilio]

Nig̣ro ▴ Fa[bro nau(ali)]

[praete]riéns ▴ q[u]icumque ▴ legés ▴ h[—]

[qu]ạe ▴ tibi ▴ defúncti ▴ nómina ▴ uer[a—]

5       [-c. 7-]s ▴ elegos ▴ ueniam ▴ peto ▴ (uac.) ne ▴ uer[—]

perleg̣ere ▴ et ▴ dicás ▴ carmen ▴ ha[—]

[C]áecilius ▴ Niger ▴ est ▴ hic ▴ ille ▴ s[epul]tu[s—]

quo cernis ▴ titulum ▴ sṭarẹ[—]

ṇunc ▴ tibi ▴ nauales ▴ pauci ▴ damus ul[tima—]

10    hoc ▴ et ▴ def̣uncto ▴ corporẹ ▴ munus [—]

ossa ▴ tuis ▴ urnis ▴ optamus ▴ dulce quiesc[ant]

sitque ▴ leuis ▴membris ▴ terra ▴ m[—]

arṭị[f]ịci ▴ artificés ▴ Nigro ▴ damus ▴ ista ▴ s[—]

c̣armina ▴ quáe ▴ claudit ▴ iam ▴ res[—]

Texto dividido en versos y signos métricos

Caecilio Nigro fabro nauali.

Praeteriens quicumque leges h[      ]  qww|q/q|qw/w|q/[n|qww|qa]

quae tibi defuncti nomina uer[   ]  qww|qq|q||qww|q[ww|q]

[   ]s elegos ueniam peto ne uer[   ]  [qn|q]/ww|q/ww|q/ww|qw[w|qa]

5       perleger(e) et dicas carmen ha[    ]  qww|qq|q||qww[|qww|q]

Caecilius Niger est hic ille sepultus [   ]  qww|q/ww|q/q|qw/w|qw[w|qa]

quo cernis titiulum stare[     ]  qq|qww|q||qw[w|qww|q]

Nunc tibi nauales pauci damus ultima [  ]  qww|qq|q/q|q/ww|qww[|qa]

hoc et defuncto corpore munus [  ]  qq|qq|q||qww|qw[w|q]

10    Ossa tuis urnis optamus dulce quiescant  qww|q/q|q/q|qq|qww|qq

sitque leuis membris terra m[     ]  qww|qq|q||qw[w|qww|q]

Artific(i) artifices Nigro damus ista sodales  qww|qww|q/q|q/ww|qww|qq

carmina quae claudit iam res[     ].  qww|qq|q||qw[w|qww|q]

Traducción

A Cecilio Niger, trabajador naval. Caminante, quienquiera que seas tú que vas a leer este […] cuál […] el […?] nombre del fallecido, te pido indulgencia para estos versos elegíacos [...], no tengas miedo de leerlos hasta el final y decir que el poema […] (o bien: "y pronuncia el poema…"). Cecilio Niger está enterrado en este lugar […], donde ves que está la inscripción […]. Ahora te damos, unos cuantos trabajadores de barcos, la última […], y este homenaje […] para tu cuerpo muerto. Deseamos que tus huesos descansen suavemente en una urna propia y que la [...] tierra sea liviana para tus miembros. Al artesano Níger, nosotros, sus compañeros artesanos, le damos estos versos que ya cierran (...).

Bibliografía

Allmer 1886, 227-233 ; Hirschfeld (inde Allmer), CIL XII, 5811 ; De Lauriere 1888, 265-66 ; Allmer 1890, 43 ; Bücheler (inde Hirschfeld et Allmer), CLE, 1191 ; Cholodniak, CSLE, 858 ; Dessau, ILS, 77269 ; Esperandieu, ILGN, 108 ; Benoit 1936, 149; Pirson 1901, 153 ; Tolman 1910, 21, 49 ; Galletier 1922, 41, 175, 218, 241 ; Purdie 1935, 96 ; Lattimore 1942, 234 ; Zarker 1958, 102-3 ; Barrio Vega 1991, 62.

Aparato crítico

puncta multa om. Allm. || 1 [Cae]cị[lio] Allm. [—Cae]cị[lio] Hirsch. ; [Cae]C[ilio] Espe. ; litteras CI ab Allm. lectas se uidere in ectypo non posse indicant Hirsch. De Laur. ; eaedem hodie euanuisse uidentur in lapide || 2 Nicro Allm., typothetae errore censet Hirsch. | fa[br(o) nau(ali)] Hirsch. fa[bro nauali] De Laur. Espe. fa[br(o) nauali)] Dessau || 3 in. [-c.5-]ṛịens lapis ex. e[ Allm. e[t carmina nosces] Hirsch. h[aec carmina nostra uel pauca] De Laur. h[aec carmina nostra Büch. || 4 in. [quae] et ibi Allm. qua]e tibi Hirsch. Büch. ; [qu]ae De Laur. ; [-c.2-]ạe lapis, fortasse ]ṃe | nom[i]na Allm. Hirsch. Dessau nomina reliqui nóm[i]na lapis | uer[a dabunt] Hirsch. De Laur. Büch. || 5 in. [uersiculos] Allm. [incompto]s Hirsch. De Laur. Büch. [-c.8-] • lapis ; fortasse [aspicia]s | ex. ne uer[earis] Allm. Hirsch. De Laur. Büch. ne ue[rearis] Espe. neu+[ lapis ; fortasse neu[e recuses] || 6 perlegere omnes | carmen • ha[ Allm. carmen • ha[bere bene ?Hirsch. e Bormann, inde De Laur., Espe ha[bere fidem] Büch. ha[ue atque uale] Hartel Mommsenque apud Hirsch. || 7 in. Caecilius De Laur. inde Allm 1890, false credo | ex. illes ++++ tu[ Allm. iiiis++++ legit Hirsch. qui ille s[epul]tu[s ad undas] prop. ex Allm. adiuuante Büch. ille s[epul]t[us eundem] De Laur. Espe. || 8 ex. stab++++[ Allm. stab[at et ipse loco] Hirsch. proponente Büch. star[e habet ecce locum] De Laur. Espe. star[e loco solitus ?] Büch., ‘si uerum est’ quod legerit De Laur. ; fortasse sị arẹ[ lapis || 9 in. hunc Allm. ṇunc Hirsch. nunc De Laur. [h]unc mauult Chol. | damus • u+[ Allm. damus • uḷ[tima dona] Hirsch., quod suggesserunt Hartel et Bormann, Büch. ul[tima uota] De Laur. Espe. || 10 ho[c] Allm. Hirsch. hoc De Laur. Espe. | corpore munus[clum] Allm. corpore • munus [erit] Hirsch. corpore mun[us habe] De Laur. Büch. corpore munu[s habe] Espe. || 11 [os]sa tuis urnis Allm., idem cum punctis Hirsch. De Laur. Espe. ossa [··]++[··]+is lapis | dulce • quiesc[ant] Allm. dulce • quie[scant] De Laur. Espe. dulce quiesc[as] Dessau, errore credo || 12 ex. membris • terra • m[olesta tuis] omnes membris • +[ lapis || 13 in. ]ci Allm. — pau]ci Hirsch. arti[fi]ci De Laur. arti[f]ici Espe. | damus • ista • sc[ Allm. damus • ista • so[dali] Hirsch. damus • ista • s[odali] De Laur. Espe. damus ista s[odales] Büch. || 14 [c]armina Allm. Hirsch. carmina De Laur. Espe. | ex iam • rap[idum salue] Allm. iam • rap̣[idus Rhodanus] Hirsch. supplente Büch. iam • res[oluta uel –olutus salus] De Laur. res[onans] mauult Büch. ‘siue fluuius siue gemitus’ ; fortasse res[erata —

Comentario

Es difícil vislumbrar posibles referencias literarias en este carmen, en particular por su naturaleza fragmentaria.

El final del v. 2 podría ser nomina uera, como algunos han pensado. Esta expresión se encuentra en particular en Ovidio (haec duo sunt animi nomina uera mei, OV. Pont. 2, 2, 18), al igual que ueniam peto, del v. 3: y ueniam pro laude peto, laudatus abunde (OV. trist. 1, 7, 31). Ovidio es el único poeta clásico donde aparece la secuencia carmen ha-: aut tenerum dotes carmen habere putat? (OV. Am. 3, 8, 2); addunt et titulum: titulus breue carmen habebat (OV. met. 9, 793); condita marmorea tumulo breue carmen habebat (OV. met. 14, 442); quicquid en su igitur uitii rude carmen habebit (OV. trist. 1, 7, 39). La estructura del elogio hic ille, en el v. 5, también es conocida por los poetas: hic ille aethereo queritur sua uulnera regi (HOMER. 536); […] Hic ille recumbat / sordidus Etruscis abductus consul aratris (LVCAN. 10, 152); Hic situs est, hic ille tuus, Sempronia, Rufus (MART. 12, 52, 3).

La fórmula praeteriens quicumque, contra lo que pueda parecer, no es común. Sólo hay una equivalencia cercana (praeteriens quicumque legis consiste en uiator, CLE, 1007, Germania), la fórmula más extendida es: tu qui praeteriens…. El verbo legere en el futuro rara vez se encuentra también: [Qui leg] es, agnoscas tumuli nomenque decusque (CLE, 1951, Roma); uoce tua uiuet quisque lege [s titu] los (CLE, 1278, Lyon).

La sintaxis de este poema es bastante simple y lineal, con pocas estructuras complejas, como un hipérbaton en el v. 8 (hoc … munus), una construcción abrazada (artifici artifices Nigro sodales) en v. 11, y una inversión en el v. 5 (est hic por hic est, sin justificación métrica, quizás para favorecer la ambivalencia de la expresión hic ille).

El gentilicio Caecilius es muy común, especialmente en las provincias hispanas. Nosotros contamos también unos sesenta en la Narbonense.

Imágenes

Autor de la foto: Museo de Arles.

Enlace a BBDD

Nombre de autor/autores

  • Nombre de autor/autores:H. Belloc
  • Última modificación2023-03-31 16:43:24

Puedes descargar esta